News in Ndebele 23-05-06

Huge forex scandal uncovered
Amaqilindini kahulumende abanjwe xhaka
HARARE - Sekuvele ubusela obukhulu bokuthenga izimota ngudlu okwenziwa yiziphathamandla zikahulumende.kusetshenziswa imali yakwamanye amazwe etholakale ngesingundengunde. Kubikwa iziphathamandla ezisekhwapheni likamo


ngameli Mugabe ziphiwe imali yakwamanye amazwe yokuzithengela izimota zokuzikholisela zihlawula imithelo ephansi okwamagama.
Iphephandaba leBilithani eleSunday Times elivumbulule lobu buqili, lethule ukuthi omunye wabaphakathi kwalesi senzo ngumzukulu kamongameli Robert Mugabe uLeo Mugabe, othenge iToyota Land Cruiser Amazon ngemali ephansi kwezinkulungwane ezingamatshumi amane lesikhombisa empondo zeBilithani (46 950 pounds).
Iphephandaba leli lithi imali yokuthenga leyomota kukhanya ivele ebhukwini lebhanga likaCoutts eLondon. Okuphicayo yikuthi ikheli ebhalwe esitikitaneni sokuthengiselana ngeye World Class Cars of Belvedere Kent, okuyimuli yeZimbabwe ekweleBritain yona esifunge yagomela ukuthi kayilabudlelwano lo Leo Mugabe loba ukuthengiswa kwezimota.
Isitikitana sokuthengiselana sikhombisa ukuthi umathenga wantshintshelwa idola ngalinye leMelika ngamadola eZimbabwe azinkulungwane ezingamatshumi amathathu (US$1 =Z$30 000) kukanti lona livele lintshintshwa ngamadola azinkulungwane ezingamakhulu amabili lamatshumi amathathu (US$1 = Z$230 000). Lokhu kutshengisa sobala ukuthi ngesinye isikhathi imota lezi bezitholakalanje kungelanhlawulo. Kukhombisa njalo ukuthi kungabe kulezitikitane zomgunyathi ezazibhalwe nje, besekukhitshwa imali yakwamanye amazwe phandle kwelizwe itshwathikwe ekhwapheni ngoba phela itholakale ngomthelo ophansi okwethusa lomniniyo.
Kwesinye isenzo esitshiya umuntu eginqe shishi phakathi kwentshongolo kaMpeyane, leliphephandaba lithi kulemali engange 80 000 pounds ephuma ebhanga lesizwe ele RBZ,yafakwa ebhukwini lebhanga likameli we Zimbabwe eNamibia kuthiwa ngeyokwelatshwa. Lithi njalo incwadi zikahulumende elanelise ukuzithola zikhomba ukuthi limali ihlawulwe ngeviki ephelileyo yafakwa ebhanga eliseSouth Africa lelinye eliseBritain.
Kuluhlu lwamagama olutholwe yileli phephandaba lwabantu abaphatheke kulowo mgunyathi, babili kuphela abangasiwo malunga ephalamende. Kubikwa inani lemota ezixhumane laloludaba lifika kwezilikhulu. Ibhanga lesizwe ele RBZ kubikwa sekuvele ukuthi bekukade lihuqela phandle kwelizwe imali yakwamanye amazwe kuthiwa ihlawulela abafundi osekuvele ukuthi ngamadodana lamadodakazi ezikhulu zikahulumende.


Victory for MDC
IMDC ibhuqa osowabo
HARARE – Ibandla leMDC lithi lizaqhubekela phambili ngokuqoqa ukutshengisela kusolwa uhulumende weZimbabwe. Iziphathamandla zaleli bandla zithi ukunqoba kwalo ekhethweni lokudinga umeli weBudiriro edale lephalamende ngempela viki, kukhomba sobala ukuthi uzulu uyasekela ngokugcweleyo izinqumo zebandla.
IMDC ekhokhelwa ngumnumzana Tsvangirai inqobe iZanu pf leMDC ekhokhelwa ngumnumzana Mutambara ngezinkulungwane zamavoti. Obemele IMDC ekhokhelwa nguTsvangirai umnumzana Emmanuel Chisvuure uthole amavoti angu 7,949, UGabriel Chaibva oweMDC kaMutambara, wathola angu 504, kwathi iZanu pf yazitholela angu 3,961 kuphela.
Isikhulumeli seMDC sithi lokhu kuveza sobala ukuthi umthwakazi uyayikholwa iMDC ekhokhelwa nguTsvangirai. Ukutshengisela okuqoqwe yileli bandla kujonge ukubamba ngamandla umongameli Mugabe, ukuthi aphe amandla ombuso kuhulumende womanyano ozabalomthwalo wokuloba isisekelo sombuso esitsha kanye lokuvumela ukhetho oluzakhokhelwa yizizwe zomhlaba.
Inhlanganiso yezisebenzi eyeZCTU kukhanye iyakusekela ukutshengisela lokhu njengoba yethule umbiko ngemva komhlangano wayo omkhulu ngempela viki, isithi izaqoqa ukutshengisela kwezisebenzi izwe lonke zikhonona ngeholo eliphansi kanye lomumo wempilo osunzima.
UMugabe lohulumende wabo bona okukhanye besebethe zimbiwe ngulinda eBudiriro njengoba iMDC idabukene phakathi, sebetshengisele ukwethuka ngesixwayiso sokutshengisela lokhu.
Ngeviki ephelileyo amapholisa aze angena ezinkonzweni abopha amalunga ebandla , inkokheli zawo kanye lezinhloko zenhlanganiso zomphakathi kuthiwa icala labo ngelokuqhuba imithandazo yokukhumbula abahlukuluzwa yiTsunami kaMugabe eyeMurambatsvina.- ZimOnline


Top military officers to run NRZ
INRZ isingekhokhelwa libutho
BULAWAYO – Izisebenzi zenkampani kaloliwe eyeNRZ sezikhonone kakhulu ngokukhokhelwa kwenkampani leyo njengeviyo lebutho.
Ngokutsho kweziphathamandla zale inkampani, sekukade uhulumende, etshala kuleyo nkampani asebesekuphumuleni kwezebutho kanye lababengabalweli benkululeko kuthiwas sekuyibo asebekhokhela. Iziphathamandla ezikhulume ngethemba lokuthi amagama azo kawasoke avezwe, zithi inengi lezikhundla eziphezulu kuleyo nkampani seziphiwe amasotsha lababengabalweli benkululeko. Zithi kusegcekeni ukuthi omazivelela labo kakulanto abayaziyo ngokukhokhelwa kukaloliwe.
Izisebenzi zikaloliwe zithi kaziselenkululeko ekuxoxeni indaba eziphathelene lempilo njengoba uthi nxa uvusa ubuso ngqwangwqa lesotsha uthi nxa usondela emuva isiphundu sithi gu phezu kwe “wo veti” .Inengi labalindi enkampanini yeNRZ sekuyilabo abake balwa impi abavumelana loMugabe. Omunye weziphathamandla uthi kuqale ukulethwa inhloli lezi ngemva kokuba ezinye zenkokheli zetheswe umlandu wokusekela ibandla leMDC.
Inkokheli zeMDC ezigoqela UThokozani Khuphe umsekeli kaTsvangirai loGibson Sibanda umsekeli kaMutambara babeyiziphathamandla zeNRZ.
Osekhokhela inkampani yeNRZ uDouglas Nyikayaramba lomgcinisihlalo wayo bonke babekubutho. Ngaphandle kokuthi wake waba ngumgcinisihlalo wekomishini yezokhetho, ngo1989 waxabana kakubi lokaputeni wezebutho uEdwini Bundani Nleya owacina efe ngendlela engazwisisekiyo. UNleya yena owayesethesa uNyikayaramba umlandu wokuphatheka ekuthengisweni kwempondo zikabhejane okungekho emthethweni, wanyamalala ngesikhathi esemsebenzini isidumbu sakhe satholakala sesibolile kwenye intatshana eHwange. – ZimOnline


ZTV’s absurd inflation coverage
I-ZTV kayilamanhloni
HARARE – UKubikwa kokwehla kwamandla edola okwenziwa yiZTV kulihlazo njalo kukhombisa ukusilela kolwazi, ukungathembeki kanye lokungenwa ngumkhuba wokuqamba amanga. Lobanje, idola selibhazalele ngale kwesilinganiso sokuyinkulungwane ekhulwini, ngombono weZTV idola umnotho welizwe uzovuseleleka kukanti kiyo ukucindezelwa kwamaqubaquba emali engasathengilutho yibufakazi bokuthi into zizalunga.
Kwezinye zentuthuko ezimqoka kuze kubaliswe ukuthuthukiswa kwegceke lendizamtshina eHarare kanye lomgcele weBeitbridge. I Sunday Mail layo yanhlanhlatha ehlathini isithi ukwehla kwamandla edola kungakhathazi muntu, ngoba kuzolungiswa yimvelo kanye lezinqumo zikahulumende ezethulwe emavikini ambalwa.
Zikhonake ingcitshi ezahumutshwa yileli phepha ezingavezwanga kubabali ezithi maduzenje idola lizaqina saka. Zuku zuku kucina sekukhuthazwa amaZimbabwe ukuthi ukuwa kwedola kuwahluphi njengoba kukhombisa inkinga zeZimbabwe zakudala.
Ababheke okwethulwa ngabezindaba abeMedia Monitoring Project Zimbabwe, (MMPZ), bathi yinsindabaphenduli ukuthi abezindaba laba kabazange balithinte elokuthi lelo dola lizaqiniswa njani.
Leminye imisakazo yaqhubeka intula lelizwe okwaze kwathi iSpot FM yagxila enkulumeni kaMphathintambo wezamankampani uObert Mpofu, esithi sebethole iqhinga lokuthola imali yelizwe ethexaxa, ngokuphathisa amankampani ukuthengisa impahla ezilohlonzi phandle kwelizwe.
Kolunye uhlangothi abezindaba abazimeleyo bagxeke kakhulu ukwehla kwamandla edola lokhu besethesa umlandu izinqumo zikahulumende obusayo. IMMPZ ithi iSW Radio Africa ibike ukuthi ingcitshi zithi ukwehla kwamandla edola kubangelwa yikutshaphazwa kwenotho lokubusa okumatasatasa.
Iphephandaba leZimbabwe Independent, lathatha amanyathelo okuvumbulula amanye alamanga ngokuphikisa imbiko yehofisi kahulumende ethi inani labaswela umsebenzi bayisilinganiso sokuyisitshiyagalombili ekhulwini kukanti inhlanganiso yamankampani eyeConfederation of Zimbabwe Industries isanda kuveza ukuthi phakathi kuka2004 lo 2005 amankampani alahlekelwe yizisebenzi eziyisilinganiso sokungamatshumi amane lambili ekhulwini.
Abazimeleyo laba baveze njalo ukuthi ukwehluleka kwezokulima kungenxa yezinqumo ezimbi, zaveza njalo ukuthi iziphathamandla zeZanu pf sezibuye zangena ngudlu kwamanye amapulazi amabili. – Umlobi weZimbabwean.

Post published in: News

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *